برنامه بازاریابی یک سند مکتوب است که وضعیت کنونی و یا آینده شرکت را با توجه به مشتریان ، رقبا ، کالا و خدمات و محیط بیرونی به تفصیل شرح می دهد و چارچوبی کلی برای تحقق اهداف ، اجرای اقدامات بازاریابی و تخصیص منابع طی دوره برنامه ریزی ارائه می دهد .

تدوین برنامه بازاریابی شامل طراحی فرایند پیش بینی وقایع و تعیین راهبردهایی جهت دستیابی به اهداف آتی شرکت است . یک برنامه بازاریابی با مشخص کردن اهداف و تعریف فعالیت های لازم برای رسیدن به آنها ، مبنایی را برای مقایسه عملکرد مورد انتظار به دست می دهد . همچنین یک برنامه واضح تمامی کارکنان را در درک اهداف مشترک شرکت و فعالیت در جهت دستیابی به آن اهداف هدایت می کند .

برنامه بازاریابی باید به دو سوال اساسی جواب دهد :

• شرکت در نهایت به کجا می خواهد برود
• در طی این مسیر به دنبال دستیابی به چه چیزهایی است و با چه چیزهایی مواجه می شود

از مزایای برنامه بازاریابی مشخص نمودن مخارج ، زمان و تلاش مورد نیاز برای هرکدام از مراحل بازاریابی است که در نهایت منجر به در اختیار داشتن مرجعی برای مقایسه با عملکرد واقعی است. در عین حال یک شرکت به کمک برنامه بازاریابی می تواند موقعیت رقابتی خود را بهبود ببخشد.

مزایای برنامه بازاریابی:

1. به عنوان نقشه راه عمل می کند
2. در اجرا و کنترل استراتژی ها به مدیران کمک می کند
3. در تخصیص منابع جهت اجرای استراتژی ها یاری می رساند
4. امکان استفاده بهینه از منابع محدود
5. تعیین وظایف ، نقش ها و زمان بندی کارها تسهیل می یابد
6. مشخص نمودن فرصت ها و تهدیدات محیطی
7. مشخص نمودن نقاط قوت و ضعف داخلی

لازم به ذکر است که برنامه بازاریابی نیازمند یک تفکر سیستماتیک از شروع تا خاتمه است و تدوین آن یک فرایند تکراری و بازگشتی است. تمامی تلاش هایی که شرکت را در رسیدن به اهدافش یاری می دهند ثبت می شوند و تا آنجا که ممکن است استراتژی ها با جزئیات کامل بیان می گردند. در ادامه اصول و مبانی نظری تهیه برنامه های بازاریابی ارائه می گردد .  در شکل زیر چار چوب کلی یک برنامه بازاریابی آورده شده است.

برنامه‌ریزی برای یک مارکتینگ پلن، برای شرکت‌های بزرگ به شرح زیر است:

1. نوشتن برنامه کلی برای کسب و کار
2. تعیین مشتریان هدف
3. قیمت‌گذاری دقیق محصولات و تعیین جایگاه آنها
4. ایجاد یک مزیت رقابتی ارزشمند برای محصول
5. مشخص کردن سیستم پخش محصول مورد نظر
6. وجه تمایز را در خدماتتان هم مشخص کنید (مثل: ارسال رایگان، تضمین بازگشت وجه)
7. اقلام مورد نیاز را برای اجرای بازاریابی فراهم کنید
8. یک کمپین تبلیغاتی مؤثر تعریف کنید
9. استراتژی تبلیغات آنلاین را دقیق مشخص کنید
10. مراقب ROI باشید
11. سعی کنید برای تضمین بازگشت هزینه‌های انجام شده، ترفندی را در برنامه بگنجانید
12. برنامه‌های وفاداری مشتری داشته باشید
13. هزینه‌های (حتی جزئی) خرید و تراکنش‌هایش را محاسبه کنید
14. برای مشتریان حتی بعد از خرید هم برنامه داشته باشید
15. برنامه بودجه بنویسید

البته قابل ذکر است که یک مارکتینگ پلن، نباید شما را محدود به انجام فعالیت‌ها کند، بلکه این برنامه قابل اصلاح نیز هست.

و اما برنامه‌ریزی برای استارت آپ ها، یعنی اجرای یک مارکتینگ پلن که جزئیاتی مانند کسب و کارهای بزرگ ندارد و تا حد زیادی در بازار ناشناخته به سر می برد، قطعاً ساده‌تر از توضیحات بالا خواهد بود.

برنامه‌ریزی برای یک مارکتینگ پلن برای استارت آپ ها، به شرح زیر است:

1. آنالیز وضعیت کسب و کار: وضعیت کسب و کار را بررسی کنید و با نمونه‌های انجام شده خارجی بسنجید
2. مشتریان را هدف بگیرید: در دفتر کارتان شرح بند به بندی دربارهٔ مشتریانتان داشته باشید تا الگوی حرکتتان باشد
3. تعریف اهداف: اهدافتان را برای ۱ سال آینده بنویسید. البته اهداف باید مشخص و دقیق باشند نه کلی گویی: به عنوان مثال: افزایش ۲۲% فروش
4. تعریف استراتژی ها: می بایست مشخص کنید که هر بخش از سرمایه برای چه دسته‌ای فعالیت‌ها هدف‌گیری شود! چه بخشی آنلاین، چه بخشی آفلاین و …
5. بودجه بندی دقیق: باید تمام رویدادها را در قالب یک تقویم داشته باشید تا بتوانید میزان هزینه‌های مورد نیاز را در کسب و کار تأمین کنید.

نویسنده: پریسا توکلی طرقی